Pasgeleden bracht ik een heel weekend door in Paterswolde bij een Masterclass van Stephan Hausner, ‘the Art of Facilitation’, georganiseerd door het Bert Hellinger instituut. Het was een van de meest bijzondere ervaringen die ik ooit heb meegemaakt. Leerzaam, inspirerend, tot nederigheid stemmend, verbindend, ontroerend, ultiem boeiend en in flow. De masterclass had ook ‘de kwaliteit van aanwezigheid’ kunnen heten, maar daarover later in dit stuk meer.

Systemisch werk en opstellingen

Hausner is van oorsprong natuurgeneeskundig arts en werkt al meer dan dertig jaar als (systemisch) opsteller. Voor lezers van dit blog die niet weten wat systemisch werk en opstellingen zijn verwijs ik door naar andere artikelen zoals dit, wat ik zelf eerder schreef, maar bijvoorbeeld ook dit.

Leiderschap in organisaties

Ik deel hier een belangrijk inzicht dat ik opdeed in deze twee dagen, met een speciale lens op hoe dit leiderschap in organisaties zou kunnen helpen. Als er iets is dat ik lijfelijk heb ervaren in deze sessies is dat de kwaliteit van aanwezigheid van de begeleider of leider een belangrijke katalysator is voor de kwaliteit van de relatie, en alles wat daaruit volgt. Hausner blijkt een waarachtige ‘master’ in zijn kwaliteit van aanwezigheid.

Kwaliteit van aanwezigheid trainen en vergroten

In een interview met Stephan Hausner dat ik eropna sloeg zegt hij hierover zelf dat dit de belangrijkste verantwoordelijkheid is voor hem als opsteller/begeleider: “Ik bied mijn aanwezigheid aan voor de cliënt en het proces dat zich ontvouwt. Mijn verantwoordelijkheid is om mijn aanwezigheid te trainen en voortdurend te vergroten.” In de masterclass verwoordde hij het zo: “Presence is infectious, presence increases presence. Life can only happen in the present.”

Ontbreken van oordeel

Gezamenlijke ‘aanwezigheid’ maakt ook dat het gesprek meer geaard is. Je praat ‘vanuit’, in plaats van ‘over’. Het geeft energie in plaats van dat het energie weg trekt. Aanwezig zijn gaat ook over het ontbreken van oordeel. “Judgement comes either from the past or is a projection to the future”. Hoe meer aanwezig je kunt zijn in een gesprek, hoe makkelijker het is om onze oordelen opzij te zetten. Of misschien is het wel andersom.

Vruchtbare basis voor ontwikkeling

Als toeschouwer die de interacties van Hausner met zijn ‘cliënt’ volgde, werd ik me een paar keer heel bewust dat ik zelf oordeelde over de vraag die werd ingebracht door een deelnemer. Ik vond er wat van. Vreemd, onbelangrijk, groot; whatever. Het was daarom extra krachtig om te ervaren dat bij er bij Hausner geen oordeel voelbaar was. Werkelijk niet. Hij was er, stelde zich open en hij verbond zich. En dat juist dat maakte dat een vraaginbrenger ook volledig kon indalen, mentaal en fysiek. En dit bleek steeds weer een vruchtbare basis voor interactie en ontwikkeling, in alles dat volgde, in het gesprek, de stiltes en de opstelling.

Kwaliteit van aanwezigheid in interacties

Dat wat wij als begeleiders, facilitators, coaches verder willen verdiepen als het gaat om de kwaliteit van onze aanwezigheid in onze professionele interacties met onze cliënten, is een op een toepasbaar voor leiders in organisaties.

Hoe hoog is de kwaliteit van jouw aanwezigheid in jouw interacties als leider?