Summer. Festival. Een park vol uitzinnig juichend publiek. Een prachtige vrouw komt het podium op, iemand zegt: “ze lijkt op een Afrikaanse prinses”. Dan wordt ze aangekondigd: the first lady of Soul!

Summer of Soul

De documentaire Summer of Soul gaat over zes zinderende, magnifieke concerten, door de absolute top van Amerikaanse artiesten, opgenomen gedurende zes weekenden in Mount Morris Park in Harlem, in 1969. Gratis, voor iedereen die maar wilde. Saillant detail: de artiesten zijn allen zwart, op een enkele uitzondering na. Net als het publiek. Het publiek is jong, mooi en gretig. En danst. De artiesten gaan ‘way beyond’. Beyond zichzelf, beyond … ja, wat eigenlijk? Vijftig jaar lang lagen de opnames van dit unieke festijn te verstoffen op een zolder, nadat de maker ze tevergeefs aanbood aan producenten.

Een koele zomeravond, eind augustus 2021, in een kleine, knusse bioscoop in de binnenstad van Utrecht.  Mijn eigen summernight of soul. De allereerste noten klinken, een brok in mijn keel, de tranen over mijn wangen. Ik word bewogen in mijn stoel.

Harlem, NYC, 1969, zes jaar na de moord op JFK, vier jaar na de moord op Malcolm X, een jaar na de moord op Bobby Kennedy en Martin Luther King. Een jaar van rellen, drugsmisbruik, armoede en geweld in Harlem, in de zwarte gemeenschap. Een jaar waarin heel veel zwarte gezinnen, tieners, mensen, hun leven zo goed mogelijk proberen te leiden. In Harlem, in New York, in de USA, de wereld. Het jaar waarin de kranten voor het eerst de term ‘black’ gebruikten in plaats van ‘negro’.

Ik denk dat ik dans

De muziek dendert zinderend, intens, swingend, doorleefd over ons heen. In die kleine bioscoop, in het donker. De artiesten geraakt, door zovelen, door de wereld en wat daar gebeurt. Nina Simone staat in het volle licht en bezingt de pijn en de energie: “we are black, young and gifted”.

Ik ga terug naar die zomer, van 1969, ik zweef in mijn moeders buik. Nog drie maanden te gaan: comfortabel, groeiend, ontspannen, terwijl mijn wieg, mijn ouders, mijn school, mijn warme maaltijd, mijn ruime huis, mijn mogelijkheden, ja de wereld, op mij wachten. Ik word bewogen, in het donker. En ik denk dat ik dans.

—

Trailer zien van de Summer of Soul? Die vind je hier. Summer of Soul ( (…Or, When the Revolution Could Not Be Televised) won in maart 2022 de Oscar voor beste documentaire, naast vele andere prijzen.